«Μίλα!», λένε. «Πες αυτό που νιώθεις». Αλλά πώς να μιλήσεις όταν έχεις μάθει να καταπίνεις τα λόγια σου για να μη γίνεις «βάρος»;

Πόσες φορές ένιωσες την ανάγκη να εκφραστείς, αλλά κάτι σε κράτησε πίσω; Ένα σφίξιμο στο στομάχι, μια φωνή στο μυαλό που ψιθύριζε «Δεν έχει σημασία», μια σκέψη πως ίσως οι άλλοι δεν θα καταλάβουν. Η δυσκολία να μιλήσουμε για τις ανάγκες και τα όριά μας είναι ένα κοινό βίωμα, ριζωμένο σε κοινωνικές νόρμες, προσωπικές εμπειρίες και βαθιά εσωτερικευμένες πεποιθήσεις.

Αλλά ας το δούμε πιο προσεκτικά.

Γιατί Είναι Τόσο Δύσκολο να Μιλήσουμε για τις Ανάγκες και τα Όριά μας;

Μάθαμε ότι οι ανάγκες μας είναι δευτερεύουσες

Από μικρή ηλικία, πολλά παιδιά μαθαίνουν πως η αποδοχή τους εξαρτάται από το πόσο «βολικά» είναι για τους άλλους. Αν ένα παιδί ζητάει προσοχή, μπορεί να του πουν ότι είναι κακομαθημένο. Αν εκφράζει δυσαρέσκεια, μπορεί να το αποκαλέσουν δύσκολο. Αν πει «όχι», μπορεί να τιμωρηθεί ή να απογοητεύσει κάποιον.

Κάπως έτσι, μεγαλώνουμε βάζοντας τις ανάγκες μας στην άκρη. Προσαρμοζόμαστε για να μη γίνουμε ενοχλητικοί. Μαθαίνουμε να μη ζητάμε «πολλά».

Ο φόβος της απόρριψης

Όταν εκφράζουμε τις ανάγκες μας, υπάρχει πάντα το ρίσκο να μην γίνουν αποδεκτές. Και αυτό μπορεί να είναι τρομακτικό.

• Αν πω ότι κάτι με ενοχλεί, θα με απομακρύνουν;
• Αν ζητήσω κάτι, θα με πουν υπερβολικό ή εγωιστή;
• Αν βάλω όρια, θα πάψουν να με αγαπούν;

Σε μια κοινωνία που συχνά δίνει μεγαλύτερη αξία στην αρμονία παρά στην αυθεντικότητα, το να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας μπορεί να φέρει σύγκρουση.

Η σιωπή έχει κόστος

Όταν δεν μιλάμε:

• Κουραζόμαστε συναισθηματικά και σωματικά.
• Οι σχέσεις μας γίνονται ανισόρροπες, γιατί δίνουμε περισσότερο απ’ ό,τι λαμβάνουμε.
• Απομακρυνόμαστε από τον εαυτό μας, γιατί καταπιέζουμε τα αληθινά μας συναισθήματα.

Η σιωπή μπορεί να μοιάζει με λύση βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα μας αποδυναμώνει.

Η Θεραπευτική Δύναμη της Αφήγησης

Η φωνή μας δεν είναι απλώς ήχος. Είναι η ύπαρξή μας. Όταν μιλάμε, δηλώνουμε ότι είμαστε εδώ, ότι έχουμε κάτι να πούμε, ότι η ιστορία μας αξίζει να ακουστεί.

Η αφήγηση ως διαδικασία αυτοανακάλυψης

Όταν λέμε την ιστορία μας, δεν εκφράζουμε απλώς γεγονότα. Δίνουμε νέο νόημα στις εμπειρίες μας.

• Μιλώντας, αρχίζουμε να αναγνωρίζουμε πτυχές του εαυτού μας που είχαν μείνει σιωπηλές.
• Αφηγούμενοι την ιστορία μας, ξαναπαίρνουμε τον έλεγχο της αφήγησης.
• Όταν κάποιος μας ακούει πραγματικά, ανθίζουμε.

Στην αφηγηματική ψυχοθεραπεία, η ιστορία μας δεν είναι κάτι στατικό. Μπορούμε να την ξαναγράψουμε. Όχι αλλάζοντας το παρελθόν, αλλά αλλάζοντας τον τρόπο που το ερμηνεύουμε.

Η σημασία του να σε ακούνε

Σκέψου μια στιγμή που κάποιος σε άκουσε πραγματικά. Χωρίς να σε διακόψει, χωρίς να σου πει τι «πρέπει» να κάνεις, χωρίς να μειώσει αυτό που ένιωθες.

Η αίσθηση του να σε ακούνε είναι βαθιά θεραπευτική, γιατί επιβεβαιώνει την ύπαρξή σου. Μας υπενθυμίζει ότι οι εμπειρίες μας έχουν σημασία, ότι δεν είμαστε αόρατοι.

Όταν κάποιος μας ακούει, συμβαίνει κάτι μαγικό: μαθαίνουμε να ακούμε και εμείς τον εαυτό μας. Και τότε, σιγά σιγά, η φωνή μας βρίσκει ξανά τον δρόμο της.

Και τώρα, μια ερώτηση για εσένα

Αν μπορούσες να μιλήσεις ελεύθερα, χωρίς φόβο ή ντροπή, τι θα έλεγες;
Ποιο κομμάτι της ιστορίας σου χρειάζεται να ακουστεί σήμερα;

Σε ακούω.